موتورهای چند سرعته(دالاندر-سیم پیچ مجزا)

همانطور که میدانیم سرعت موتورهای قفس سنجابی، بستگی به فرکانس منبع تغذیه و تعداد جفت قطبها دارد. بنابراین برای داشتن موتورهای دو سرعته و بیشتر،میتوانیم با به هم پیوستن  سیم پیچهای استاتور، تعداد قطبهای متفاوتی داشته باشیم. این موتورها میتوانند سرعتی به نسبت ۱/۲(یک به دو)داشته باشند.

همانطور که میدانیم سرعت موتورهای قفس سنجابی، بستگی به فرکانس منبع تغذیه و تعداد جفت قطبها دارد. بنابراین برای داشتن موتورهای دو سرعته و بیشتر،میتوانیم با به هم پیوستن  سیم پیچهای استاتور، تعداد قطبهای متفاوتی داشته باشیم. این موتورها میتوانند سرعتی به نسبت ۱/۲(یک به دو)داشته باشند. تعداد ترمینالها در این نوع موتورها شش ترمینال می باشد.

نوع دیگری از موتورها، موتورهای با دو سیم پیچی مجزا می باشند. این نوع موتورها میتوانند دو سرعت با هر نسبتی داشته باشند.

هر چند مشخصات الکتریکی آنها با درک این واقعیت که سیم پیچهای دور کم ناگزیر بایستی استرس های مکانیکی و الکتریکی حالت دور زیاد را هم تحمل کنند، تحت تاثیر قرار می گیرند. بنابراین گاهی اوقات این موتورها در دور کم جریانی بیشتر از حالت دور زیاد می کشند.

همانطور که میدانیم سرعت موتورهای قفس سنجابی، بستگی به فرکانس منبع تغذیه و تعداد جفت قطبها دارد. بنابراین برای داشتن موتورهای دو سرعته و بیشتر،میتوانیم با به هم پیوستن سیم پیچهای استاتور، تعداد قطبهای متفاوتی داشته باشیم. این موتورها میتوانند سرعتی به نسبت ۱/۲(یک به دو)داشته باشند.

تعداد ترمینالها در این نوع موتورها شش ترمینال می باشد.

نوع دیگری از موتورها، موتورهای با دو سیم پیچی مجزا می باشند. این نوع موتورها می توانند دو سرعت با هر نسبتی داشته باشند.

موتورهای با سیم پیچی دالاندر (Dahlander motors) :

الف) سیم بندی ستاره-ستاره ستاره(ستاره دوبل) Y/YY

این موتورها در حالت کلی مطابق شکل (1) سیم پیچی شده اند.

Y/YYشکل (1) موتور دالاندر-سیم پیچها و نحوه اتصالات

به منظور راه اندازی موتور در دور کم، منبع تغذیه به ترمینال های(1U,1V,1W) وصل شده و ترمینالهای (2U,2V,2W) دست نخورده باقی می مانند. در این حالت موتور به صورت ستاره Y راه اندازی می شود. در این حالت با توجه به سری بودن سیم پیچهای هر فاز،موتور با جریان کمتری راه اندازی می گردد.(و همچنین توان کمتر). شکل 2-الف

جهت استفاده از این موتورها در دور زیاد، منبع تغذیه به سرهای (2U,2V,2W) وصل شده و سرهای (1U,1V,1W) به هم متصل می شوند.در این روش مطابق شکل 2-ب موتور به صورت YY مورد استفاده قرار می گیرد. در این حالت تعداد قطبها نصف و در  نتیجه طبق رابطه  N=120*F/P سرعت دو برابرمی گردد. همچنین با توجه به شکل مقاومت سیم پیچهای هر فاز کمتر شده و در نتیجه جریان راه اندازی افزایش می یابد. (همچنین توان موتور افزایش می یابد)

نکته 1: وجود نقص در اتصال پایانه های(1U,1V,1W) باعث آسیب دیدگی سیم پیچها می گردد.

نکته 2: در سیستم مدار قدرت (کنترل با کنتاکتور) کنتاکتور مربوط به  ستاره  باید قبل از کنتاکتور اصلی YY  (دور زیاد-ستاره دوبل) بسته شود. 

                                       ب)  دور زیاد                                         الف) دور کم   

                                                                      شکل۲

ب) سیم بندی مثلث- ستاره دوبل(Δ/YY)

این موتورها در حالت کلی مطابق شکل (3) سیم پیچی شده اند.

شکل ۳

توضیحات مربوط به حالت Y/YY در مورد این نوع سیم بندی(Δ/YY) نیز بکار می رود.

شکل 4 الف و ب به ترتیب نوع سیم بندی مثلث(دور کم) و ستاره دوبل (دور زیاد) را نشان می دهد.

 

 ب) دور زیاد                               الف) دور کم

شکل ۴              

در شکل 5 مدار قدزت مربوط به موتورهای دو سرعته دالاندر را مشاهده می کنیم.توضیح اینکه در حالت دور کند کنتاکتور C1 بسته و دو کنتاکتور دیگر باز هستند و در دور تند عکس این حالت صادق است.

                           شکل ۵

استفاده از دو سیم پیچ مجزا:

استاتور این نوع موتورها از دو سیم پیچ مجزا برای دورهای کم و زیاد ساخته شده است.

 در این روش نیز مانند روشهای بالا  برای دور کم مطابق شکل 6 منبع تغذیه به سرهای (1U,1V,1W) وصل شده و پایانه های دیگر بدون تغییر باقی می مانند.برای دور زیاد عکس این موضوع صادق است.

 هر چند مشخصات الکتریکی آنها با درک این واقعیت که سیم پیچهای دور کم ناگزیر بایستی استرس های مکانیکی و الکتریکی حالت دور زیاد را هم تحمل کنند، تحت تاثیر قرار می گیرند. بنابراین گاهی اوقات این موتورها در دور کم جریانی بیشتر از حالت دور زیاد می کشند.

موتورهای سه یا چهار سرعته نیز می توانند با تغییر قطب ها روی سیم پیچ های استاتور ساخته شوند. البته این روش نیاز به افزودن اتصالاتی روی سیم پیچها دارد.

 مدار قدرت این نوع موتورها شبیه موتور دالاندر است با این تفاوت که برای این نوع موتورها به کنتاکتور C2 نیازی نیست.

 

    شکل ۶

نکته:

چنانچه میدانیم در موتورهای القایی تعداد قطب های روتور و استاتور برابرند. استفاده از روشهای بالا برای روتورهای سیم پیچی شده چندان ساده نیست، زیرا باید سر سیم های روتور از حلقه های لغزان جدا شده تا آرایش سیم پیچهای روتور مطابق استاتور تغییر نماید. و سپس مجدداً پایانه های روتور به حلقه های لغزان متصل گردند.دلیل استفاده از روتور قفس سنجابی به این علت است که میله های استفاده شده در روتور به صورت خودکار و به دلیل عمل القاء طوری خود را آرایش می دهند که تعداد قطبهای روتور و استاتور برابر گردند.

برای درک بیشتر مطالب ذکر شده تصاویر زیر را مشاهده نمایید.

   سیم بندی موتور دالاندر (کابل با سطح مقطع بیشتر برای دور تند و کابل با سطح مقطع کمتر برای دور کند)

                      روتور قفس سنجابی

         مدار قدرت موتورهای دالاندر

منبع: http://power-ae.blogfa.com