آشنایی با روغن ترانسفورماتور و نکاتی در مورد نگهداری ترانسفورماتور

  پیشگفتار

ترانسفورماتورها یکی از مهمترین تجهیزات، در سیستم های الکتریکی است. درجه اهمیت آن از اینجا مشخص می شود که این دستگاه در هر سه قسمت تولید انتقال و توزیع کاربرد اساسی دارد، به جرات می توان گفت که ایجاد خطا در این دستگاه و خارج شدن از سیستم باعث می شود ، بقیه سیستم نیز از کار بیافتند. وقابلیت اطمینان را پایین می آورد.

شناخت قسمتهای مختلف این دستگاه و هماهنگی با سایر تجهیزات با عث می شود از این دستگاه به طرز صحیح استفاده شود و طول عمر آن افزایش می یابد که به تبع آن قابلیت اطمینان سیستم نیز افزایش یابد.

یکی از مواد حیاتی که در ترانسفورماتورها مورد استفاده قرار می گیرد روغن است، پس لازم است تا ما از خواص و انواع این ماده شناخت داشته باشیم.

هیدروکربن ها که قسمت اعظم روغن ها را تشکیل می دهند به سه بخش مهم تقسیم می شوند:

الف – پارافین ها

ب – نفتالین ها

ج – ترکیبات آروماتیک

روغنی که ازنفت ایران بدست می آید روغن پارافینیک است . دراین نوع روغن ها ، پارافین آن بصورت موم روی سیم پیچ ها رسوب کرده و باعث می شوند که روغن نتواند به راحتی درسیم پیچ ها گردش کند . با انجماد این روغن، مقاومت قسمت انجماد شده پایین آمده و باعث عبورجریان از این قسمت می شود و درنتیجه حتی ممکن است ترانسفورماتور منفجر شود.

درجه انجماد روغن پارافینی ۳۰ – درجه سانتیگراد است.درجه انجماد روغن نفتالینی ۴۰- درجه سانتیگراد است.
روغن پارافینی باتوجه به بالا بودن دما برای استفاده درمناطق گرمسیرمناسب است.

مشکل روغن ها:

١ – ایجاد لجن:

لجنی که روغن نفتالینی ایجاد میکند بیشتر از روغن پارافینی است لجن درروغن نفتالینی حل می شود در روغن پارافینی رسوب می کند.

٢ – آتش سوزی در دماهای بالا:

 درجه اشتعال این نوع روغن ها حدود ۱۴۵ درجه سانتیگراد است.

پس از بروز مشکلات فوق ، کارخانجات سازنده به فکر ساخت روغنی افتادند که مشکلات فوق درآن وجود نداشته باشد نتیجه تحقیقات آنها ساخت روغن های نسوز، یا روغن PCB یا همان روغن آسکارل بود. این نوع روغن آب را به خود جذب نمی کند زیرا وزن مخصوص بیشتر ازآب دارند بنابراین آب روی این روغن قرارمی گیرد.

این روغن درجه اشتعال بسیاربالایی دارد .آپیرول ساخت ایتالیا نیز از همین نوع روغن است . پس از مشخص شدن مشکلات روغن PCB و در راستای بهبود کیفیت روغن، سیلیکون مایع ساخته شد.

سیلیکون مایع:

١ – ضد آتش است .

٢ – اکسیده نمی شود

۳- ونیز تولید لجن نمی کند

از این نوع روغن بعلت گرانی فقط در ولتاژ های بالا استفاده می شود.

مشخصات فیزیکی و شیمیایی روغن ویسکوزیته : (VISCSITY)

این پارامتر نشان دهنده مقاومت روغن درمقابل جاری شدن، بدون تأثیر نیرو های خارجی بوده ویکی از مهمترین پارامترها درتعیین قابلیت انتقال حرارت می باشد، انتقال حرارت از درون ترانسفورماتور به بدنه و فضای بیرون ،توسط جریان های جابجایی انجام می شود، روغن بایستی قابلیت تحرک زیادی داشته باشد. به عبارت دیگر ویسکوزیته آن پایین باشد . با کاھش دما ویسکوزیته افزایش می یابد لذا لازم است دردما های پایین ویسکوزیته تا اندازه ممکن پایین باشد . افزایش ویسکوزیته روغن ، نشان دھنده پایین آمدن کیفیت روغن می باشد.

نقطه اشتعال ( FLASH – PINT ):

دمایی است که درآن امکان شعله ورشدن گاز های صادرشده قابل اشتعال، توسط روغن وجود دارد .هر چه نقطه اشتعال بالاترباشد بهتر است. نقطه اشتعال پایین ، مشخصه وجود آلودگی قابل اشتعال و فرار در روغن می باشد افزایش آن دلالت برازدست دادن اجزاء سبک روغن است.

نقطه ریزش (PUR – POINT )

درجه حرارتی است که درآن روغن درمرز سیلان است وویسکوزیته روغن به حدی رسیده که عمل خنک کنندگی به درستی انجام نمی شود . این پایین ترین دما را نقطه ریزش گویند . نقطه ریزش روغن حتی الامکان بایستی پایین باشد تادرنقاط سردسیر سیالیت روغن به خوبی حفظ شود .این پارامتر درتعیین شرایط راه اندازی ترانسفورماتور در هوای سرد از اھمیت ویژه ای برخورداراست .مقدار این پارامتر باید ازحداقل درجه حرارت محیطی که ترانسفورماتور درآن قراردارد کمترباشد .ولتاژ شکست ولتاژی که لازم است بین دو الکترود خاص و دارای فاصله مشخص جرقه زده شودولتاژ شکست نامیده می شود .این ولتاژ نشان دھنده عاری بودن از رطوبت وسایر ناخالصی هاست. مقاومت دربرابرپیرشدن به معنی توانایی حفظ خواص خود بعنوان عایق و سیال خنک کننده برای یک مدت طولانی است . روغن را برای استفاده تست پیری می کنند یعنی روغن را مدتی درمعرض دمای بالا قرارمی دھند و بعد آن را آزمایش می کنند تا مشخص شود آیا خصوصیات اولیه را دارد یا خیر . پیرشدن یک پروسه اکسید شدن است . درطی این پروسه روغن تیره و اسیدی می گردد و با تشکیل لجن نامحلول نمی توان ازآن استفاده کرد .

 فساد روغن:

عواملی را که برروی خواص و شرایط روغن تأثیرگذاربوده و باعث فساد و خراب شدن آن می گردند :

١ – نفوذ رطوبت و آب

٢ – درجه حرارت بالا و شدید

۳- اکسیداسیون واسیدی شدن روغن

۴ – وارد شدن ذرات معلق و ناخالصی درروغن

۵ – بارسیستم و سطوح ولتاژ آن

نفوذ رطوبت و آب بهتراست روغن مقداری رطوبت داشته باشد زیرا کاغذ عایقی شکننده است.

مقدارمجاز رطوبت حدود ۳۰ PPM است: (ppm:part per millin)

رطوبت از دوطریق می تواند درروغن ایجاد شود:

١ – جذب رطوبت از هوای آزاد

٢ – تولید گاز و آب دراثر تجزیه مواد عایقی با افزایش درجه حرارت جهت جلوگیری از ورود رطوبت هوای آزاد به درون روغن ، ارتباط روغن با هوای آزاد ازطریق یک محفظه رطوبت گیر صورت می گیرد.

سیلیکاژل( محفظه رطوبت گیر) :

روغن ترانسفورماتور ازطریق محفظه سیلیکاژل متصل به مخزن انبساط روغن یا ھمان کنسرواتور باهوای آزاد ارتباط دارد ، تا هوای خشک و تمیز به داخل کنسرواتور برود . وجود این محفظه به این دلیل است که دراثر انبساط و انقباض روغن بایستی هوا به بیرون هدایت شده یا به داخل کنسرواتور مکیده شود. این محفظه ازماده ای به نام سیلیکاژل ساخته شده ازبلورسیلیکون که درحالت طبیعی به رنگ آبی می باشد،پرشده است.

درقسمت تحتانی این محفظه ، مخزن کوچک روغنی بنام تله هوا وجود دارد که مانع عبور ذرات معلق در هوا می شود سیلیکاژل رطوبت هوای عبوری از محفظه را جذب نموده و به تدریج به رنگ صورتی درمی آید اگرحدود ۷۵ درصد از سیلیکاژل داخل ظرف تغییر رنگ داد باید آن را تعویض یا احیا نمود. برای دوباره احیا نمودن بلور سیلیس یا ھمان سیلیکاژل ، آن را درجریان هوای داغ با درجه حرارت ۲۰۰ درجه سانتیگراد قرارداد. به ھنگام تعویض سیلیکاژل اگر روغن داخل تله هوا کثیف باشد می توان آن را نیز تعویض کرد. لازم به ذکراست تله هوا ھمیشه بایستی تا خط نشانه پراز روغن باشد. دقت شود مانع نصب شده توسط کارخانه سازنده در مجرای ارتباطی محفظه سیلیکاژل به ھنگام نصب ترانسفورماتور برداشته شود. تن ها مسیرتنفس ترانسفورماتور بایستی دستگاه رطوبت گیر باشد ، لازم است کلیه مجاری ارتباطی منبع انبساط با محیط بیرون کاملاً آب بندی شود ، واشر های لاستیکی درپوش منبع انبساط و محل اتصال محفظه رطوبت گیر به منبع انبساط ، کاملاً سالم ودرجای خود قرارگیرد . روش پی بردن به نشتی هوا : سیلیکاژل همواره از پایین ظرف شروع به تغییررنگ می کند اگر درمواردی مشاهده شود این تغییر رنگ ازبالای ظرف شروع شده است به این معنی است که نشتی هوا وجود دارد و باید آن را برطرف نمود . جهت چک نشتی هوا می توان ازطریق شیر نمونه گیری روغن تانک ، مقداری روغن برداشت کنیم اگر سطح روغن داخل تله هوا(ظرف روغن زیرمحفظه سیلیکاژل)جابجایی را نشان داد به این معنی است که نشتی هواوجود ندارد .
برای ترانسفورماتور های تا قدرت ۶۳۰ کیلوولت آمپر ازمحفظه سیلیکاژل نیم کیلویی ودرقدرت های بالاتراز ۸۰۰ کیلوولت آمپر ازمحفظه یک کیلویی استفاده می شود.

تلفات ناشی ازجذب رطوبت در روغن ترانسفورماتور:

باجذب رطوبت توسط روغن ، تلفات دی الکتریک عایق ها افزایش پیدا کرده خطراتی را برای عایق های سیم پیچی فراھم می آورد و موجب افزایش جریان نشتی گشته که خود عامل تلفات است . افزایش درجه حرارت سیم پیچ ها به سبب افزایش مقاومت اھمی آن ها برای یک جریان معین ، تلفات افزایش می یابد . برای جلوگیری از این تلفات می توان آزمایش دی الکتریک روغن را بطور مرتب انجام داده و تعویض سیلیکاژل ها عملی گردد .
باتوجه به آمادگی جذب رطوبت توسط تجهیزات زنگ زده ، تمام قطعاتی که روی ترانسفورماتور نصب می شوند باید تمیز و زنگ نزده باشند ، درغیراینصورت باید آن را تمیز کرده و زنگ آن زدوده شده ، با روغن گرم شستشو شود .
درجه حرارت بالا و شدید:

دمای زیاد و رطوبت بالا ، مقاومت عایقی روغن را به شدت کاھش می دهد و سبب عبورجریان های نشتی بزرگ شده که خود باعث بیشتر گرم شدن سیم پیچ می شود . پس زیاد ن هایتاً منجر به آسیب دیدن ترانسفورماتورمی گردد . بنابراین بایدازگرم شدن روغن وترانسفورماتورجلوگیری کرد باتوجه به اینکه ترانسفورماتور ممکن است درنواحی گرمسیر نصب شود ونیز میزان بارگیری ازآن ، گرم شدن روغن ودرنتیجه بوبین ها غیرقابل اجتناب است جهت جلوگیری ازآسیب دیدن ترانسفورماتوردراثرگرماودرجه حرارت شدیدمیتوان تمهیدات دیگری اندیشید . مثلاً میزان بارگیری ازآن براساس افزایش مجاز درجه حرارت سیم پیچ ها و روغن تعیین شود . دمای مجاز روغن تقریباً ۶۵ درجه سانتیگراد و دمای نقطه داغ سیم پیچ ها تقریباً ۸۰ درجه دربارنامی است افزایش درجه حرارت به دمای محیط، پریود کاری و وضعیت بار قبلی آن بستگی دارد. درمحیط با دمای پایین ودر ۶۰ درصد بارمداوم نامی، ترانسفورماتور عمربسیارطولانی خوا هد داشت . اضافه بار ها سبب افزایش زیاد دما خواھند شد و فساد عایق ها و روغن را به دنبال خواھند داشت درحالی که باگردش بهتر روغن و انجام عمل خنک کنندگی مدت زمان مجاز اضافه بار می تواند افزایش یابد. افزایش درجه حرارت روغن می تواند آن را به سمت اشتعال پیش برده و سبب ایجاد آتش سوزی ، آسیب دیدگی ترانسفورماتور و نیز آسیب دیدن سایرتجهیزات پست شود. اکسیداسیون و اسیدی شدن روغن اکسیداسیون اولین عامل تخریب روغن ترانسفورماتور است. اسید ایجاد شده توسط روغن خاصیت خورندگی دارد . یعنی درعایق و ترانسفورماتور خوردگی ایجاد می کند که این مسئله باعث تشکیل لجن و ناخالصی در روغن ترانسفورماتور می شود. پس، جهت جلوگیری از فساد روغن تاحد تخریب کامل ، باید میزان اسید موجود در روغن را بدانیم. این مطلب ازطریق آزمایش اضافه کردن مقداری پتاسیم به روغن و مشا هده تغییررنگ روشن می شود.

عدد اسیدی:

مقدارپتاسیمی که به روغن اضافه می شود تا اسید را خنثی کند عدد اسیدی نامیده میشود . این پارامتر مشخص کننده میزان اسید های آزاد آلی و غیرآلی موجود درروغن بوده وبرحسب میلی گرمپتاس (KOH) موردنیاز برای خنثی کردن کل این اسید های آزاد دریک گرم روغن بیان میشود . عدد اسیدی با گذشت زمان افزایش می یابد البته درمرحله تصفیه فیزیکی روغن ، علاوه برآب زدایی و گاززدایی ، مقداری عدد اسیدی را نیز کاھش می دھند . اگرعدد اسیدی ١ تا ٢باشد می بایست روغن را تصفیه فیزیکی کرد، درصورتی که عدد اسیدی از ٢ بالاتر برود روغن را از خاک رنگبر عبور می دھند که این کار توسط یک دستگاه صورت می گیرد و اگر عدد اسیدی از ۴ بیشترشود روغن قابل بازیافت نیست و باید تعویض شود، البته دراین مرحله نیز می توان روغن را با تصفیه شیمیایی مورد استفاده قرار داد که این کار دربخش توزیع مقرون به صرفه نیست.

 بار واضافه بارمجاز:

یکی از پارامتر هایی موثر روی عمر ترانسفورماتورافزایش درجه حرارت روغن است . افزایش درجه حرارت می تواند به سبب مقدارباری باشد که روی ترانسفورماتور قرارمی گیرد . اضافه بار ها سبب افزایش دما ودرنتیجه فساد عایق ها و روغن می شوند که پیامد آن کاھش عمرترانسفورماتور و آسیب دیدن آن است . با وجود این بار ترانسفورماتور های توزیع ھیچگاه یکنواخت نمی باشد ، زمانی با بارکم ، زمانی با بارنرمال و زمانی نیز اضافه بار خواھند داشت ، . بنابراین می بایست تمهیدی اندیشیده شود که اضافه بار کمترین تأثیر را برعایق ها داشته باشد . میزان مجاز اضافه بار و زمان آن برای ترانسفورماتور ها مشخص شده است.

جدول بعد میزان مجاز بار و زمان آن باتوجه به بارقبلی و نیز توجه به پیشرفت تکنولوژی عایق ها درسال های اخیر ، برای دودهه ۱۹۵۰ و ۱۹۸۰ را نشان می دهد.

جدول زیر مدت مجاز اضافه بار را در ترانصفورماتورهای با سیستم خنک کنندگیONAN  رانشان می دهد:

نکاتی در مورد نگهداری روغن ترانسفورماتور :

١ – حمل ونقل روغن و ترانسفورماتور:

اگر ترانسفورماتور درحال لرزش باشد گاز از روغن آزاد شده ودرلابلای سیم پیچ ها قرار می گیرد . این مسئله کاھش مقاومت عایقی قبل از شروع کار ترانسفورماتور را به دنبال دارد . بنابراین باید از وارد شدن تکان های شدید به آن جلوگیری کرد .ھمواره باید آن را دروضعیت مستقیم و ایستاده نگه داشت ودرھیچ حالتی بیش از
۱۵ درجه کج نشود.

٢ – نمونه برداری روغن جهت آزمایش:

درطول عمر ترانسفورماتور ، نمونه برداری از روغن باید حداقل سالی یک مرتبه صورت گیرد . چنان چه مخزن و منبع انبساط ھمیشه تا حدنیاز پر از روغن بوده باشند ومحفظه رطوبت گیر سالم و ماده رطوبت گیر به موقع احیاء ویا تعویض شده باشد ، ھرپنج سال یک بار استقامت الکتریکی روغن موجود درترانسفورماتور اندازه گیری شود ھمچنین درصورتی که سطح روغن به زیر علامت ، MIN  رسیده باشد ، احتمال جذب رطوبت توسط ترانسفورماتور وجود دارد ودراین حالت نیز می بایست استقامت الکتریکیروغن اندازه گیری شود .
مقدار نمونه روغن برای آزمایش های عادی ۵۰۰ میلی لیتر و برای آزمایش های اسیدی ۱۰۰ میلی لیتر میباشد . جهت نمونه برداری از پیچ تخلیه روغن که درقسمت تحتانی ترانسفورماتور تعبیه شده است باید به اندازه ای بازشود که روغن از سوراخ های پیش بینی شده درپیچ موردنظر بصورت یکنواخت و به شکل مویی خارج شود نه اینکه بصورت فوران زیاد و پراکنده خارج گردد . به ھنگام نمونه برداری روغن ، برای تمیز نگه داشتن آن از فیبر های حل شده باید ابتدا قدری از روغن دورریخته شود وبعد نمونه برداری گردد . اگر روغن موقعی که ھنوز داغ است نمونه برداری گردد بیشتر مشخص کننده واقعیت است.

نکات قابل توجه در نمونه برداری روغن:

١ – ظرف نمونه برداری می بایست بطری شیشه ای تیره رنگ با درب پیچ دار باشد . تیره رنگ بودن شیشه به این دلیل است که روغن تحت تأثیر نور تغییر کیفیت می دهد.

٢ – ظروف نمونه برداری باید به طریق آزمایشگاهی کاملاً تمیز ، شستشو وبه دقت خشک گردد.

۳- قبل از برداشت نمونه می بایست بطری های نمونه گیری با روغنی که برای نمونه درنظرگرفته شده است شستشو شود.

۴- به ھنگام برداشت نمونه دقت شود آلودگی خارجی وارد نمونه نشود

۵ – ظرف نمونه برداری کاملاً از روغن پرنشود و فضای کافی جهت انبساط روغن دراثرحرارت درنظرگرفته شود.

۶ – نمونه روغن برداشت شده نباید حرارت ببیند ضمن اینکه می بایست از وارد شدن تکان های شدید و شوک به آن جلوگیری شود زیرا تکان های شدید نظیرپرتاب شیشه باعث آزاد شدن گاز در روغن می شود.

٧ – مشخصات ترانسفورماتور و تاریخ نمونه گیری روی شیشه درج شود پس از نمونه برداری می بایست نمونه برداشت شده درفاصله کمتراز یک روز به آزمایشگاه روغن ارسال شود،استقامت عایقی روغن توسط دستگاه آزمایش روغن سنجیده می شود . دستگاه آزمایش روغن در استاندارد IEC دوکره به قطر ۱۲٫۵ میلی متر و به فاصله ۲٫۵ میلی متر از ھم ازدو نیمکره استفاده VDE خوا هد بود دراستاندارد می شودظرف آزمایش به آھستگی توسط روغن نمونه پر می شود بطوری که حباب هوا درآن تشکیل نشود.  دمای روغن حدود ۱۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد باشد ، حداکثر ده دقیقه پس از پرشدن محفظه روغن اولین آزمایش انجام می شود ولتاژ آزمایش آھسته افزایش داده می شود تا شکست اتفاق افتد ،پس از آن توسط یک میله شیشه ای خشک و تمیز به قطر
۲ میلی متر روغن بین دو کره ھم زده می شود و تا حد ممکن می بایست از تولید حباب جلوگیری کرد .برای پنج آزمایش باقیمانده ، ولتاژ یک دقیقھ پس ازبین رفتن حباب های هوا اعمال می شود . اگر حباب های هوا کاملاً از بین نروند ، می بایست پنج دقیقه پس از ھر آزمایش ، جهت آزمایش بعدی صبرکرد.

درپایان نتایج ۶ مرحله آزمایش یادداشت و میانگین آن بعنوان ولتاژ شکست منظور می شود . این میانگین براساس استاندارد IEC است ولی طبق سایر استاندارد ها میانگین ۵ آزمایش آخر بعنوان استقامت عایقی روغن منظور می شود . اگر ولتاژ شکست یکی از ۶ آزمایش بیشتر از ۱۵ درصد ازمقادیر استاندارد فاصله داشته باشد باید آزمایش را با نمونه جدید تکرارنمود . پس از کسب نتایج فوق ، درصورتی که ولتاژ شکست درروغن کارکرده کمتراز ۳۰ کیلوولت باشد می بایست مجدداً نمونه گیری و آزمایش را تکرار کرد . درصورتی که نتایج مرحله اول تکرارشود ، روغن نیاز به تصفیه دارد ، برای روغن نو وتصفیه شده ، ولتاژ شکست می بایست بیش از ۵۰ کیلوولت باشد.

تصفیه روغن:

تصفیه فیزیکی :

در تصفیه فیزیکی با روش هایی نظیر عبور روغن ازصافی ها یا گرم کردن روغن و غیره،ناخالصی ها راازآن جدامی کنند.

تصفیه از آب :

روغن را در ظرف بزرگی می ریزند در ته ظرف ، دری چه ای تعبیه می کنند . اگرمدتی روغن در ظرف بماند ، چون آب سنگین تر از روغن است ، درته ظرف جمع می شود با باز کردن دریچه ، آب جداشده تخلیه می شود . این روش نیاز به وقت زیادی دارد و دقت آن نیز کم است ،اگر دریچه زود بسته شود آب ھمچنان در روغن باقی خوا هد مانداگردریچه دیربسته شود،مقداری ازروغن به هدرمی رود . روش دیگر برای جداسازی آب از روغن ، استفاده ازحرارت است . با توجه به پایین تر بودن درجه حرارت تبخیر آب ازروغن ، با گرم کردن روغن آب موجود درآن بخار شده واز روغن خارج می شودگرم کردن روغن دراین روش در یک ظرف بسته و در خلاء انجام می گیرد تاسرعت عمل آن بیشتر شود . از پمپ های خلاء نیز برای گرفتن رطوبت روغن استفاده می شود تصفیه روغن درمحل ، با دستگاه تصفیه روغن وبا چرخش پیوسته روغن بدون تخلیه کامل تانک ترانسفورماتور صورت می گیرد.

 بعلت وجود رسوب و لجن گاھی لازم است که تمام روغن از فیلتر عبور داده شود و ترانسفورماتور کاملاً تخلیه شده ، ھسته و سیم پیچ ها نیز تمیز شوند . دراینصورت باتوجه به اینکه رسوب دربرابر هوا سفت می گردد لازم است تخلیه سریع صورت گیرد تا ھسته و سیم پیچ ها قبل از سفت شدن رسوب تمیزگردند صاف کردن روغن با فیلتر به منظور جدا کردن روغن ازلجن باید درحالت سرد بودن روغن انجام گیرد زیرا رسوب درروغن داغ حل شده ودرحالت سرد از آن جدا میگردد .

ھمچنین آب در روغن داغ بیشتر حل می شود ولی این آلودگی میتواند به سرعت و باعمل مکش روغن داغ برطرف شوددرصورتی که داخل ترانسفورماتور بصورت کامل از لجن پاک نشود، روغن نو درداخل ترانسفورماتور کهنه خیلی زود پیر می شود ،بنابراین اگر میزان لجن زیاد باشد . لازم است روغن به یک ظرف جداگانه منتقل شده وترانسفورماتور شستشو داده شود . تزریق مجدد روغن نیاز به خلاء دارد ، درمورد ترانسفورماتور های توزیع که بدنه تحمل خلاء را ندارد ،تعویض روغن باید با استفاده ازیک منبع خاصی با استفاده ازدو شیر که به ترانسفورماتور وصل می شود تادرحین کار وباحرکت طبیعی روغن و با استفاده ازگرمای ناشی از کار ،احیاء روغن صورت پذیرد ، انجام شود . حجم مخزن ذخیره روغن باید حداقل ۱۰ درصدحجم روغن ترانسفورماتور در ۲۰ درجه سانتیگراد باشد.

سطح روغن:

بررسی سطح روغن ترانسفورماتور از طریق روغن نمای منصوبه روی مخزن کنسرواتورانجام می شود . زمانی که عقربه روغن نما در دمای محیط ۲۰ درجه روی علامت ۲۰ + قرارگیرد ، سطح روغن نرمال است.

سرریز روغن:

١ -درصورتی که درجه روغن نما پایین تر از حد استاندارد باتوجه به دمای محیط باشد می بایست کسری روغن ازطریق مخزن کنسرواتور تأمین شود.

٢ -دقت شود روغن موردنظر ازنوع روغن موجود درترانسفورماتور بوده و عاری از رطوبت باشد.

۳- میزان ولتاژ شکست الکتریکی روغن جدید نبایدکمتراز ۵۰ کیلوولت باشد این نکته درمورد روغن هایی که مدتی درانبار نگهداری شده اند می بایست باآزمایش ولتاژ شکست روغن اثبات شود.

۴- لوله ها ، پمپ ها و ظروف مورد استفاده جهت اضافه نمودن روغن باید قبل از استفاده به کمک ھمان روغن به دقت تمیز وشستشو شده و آغشته به ماده دیگر نباشد.

۵ – به ھنگام پرکردن تانک ترانسفورماتور از روغن یا سرریز روغن بجای لوله لاستیکی باید لوله فلزی به کار برده شود ، چون روغن ترانسفورماتور سولفورلاستیک را درخود حل می کند و سولفوربرروی مس سیم پیچ اثر می گذارد.
 هواگیری از مقره ها:

 معمولاً به ھنگام سرریز و اضافه نمودن روغن بدلیل غلیان و تلاطم روغن در داخل کنسرواتور یا تانک ترانسفورماتور، حباب هوا تشکیل می شود . درصورتی که حباب های تشکیل شده روی بوبین ها قرارگیرند یا بین کاغذ های عایقی ایجاد شوند ، سبب ایجاد پدیده کرونا و شارژ الکتریکی درمحل وجود حباب گردیده و باادامه این پدیده باعث آسیب دیدن ترانسفورماتور می شود.

 بررسی ظاھر روغن :

روغن عایقی تازه دارای رنگ زرد کمرنگ و روشنی است رنگ تیره یا شفافیت کم آن دلالت برخرابی روغن دارد عدم شفافیت غالباً بعلت رطوبت می باشد . بخصوص اگر تیرگی بعد از سرد شدن روغن ظاھر شود . رنگ خیلی تیره ممکن است بعلت اکسید شدن آن تاسرحد تشکیل رسوب باشد اگر چه امکان دارد این رنگ تیره بعلت کثافت و ناخالصی های موجود در روغن مانند ترکیبات قیری نیز باشد بوی گاز نشان دھنده این است که ممکن است روغن تجزیه شده باشد . بوی اسیدی زیاد ممکن است بعلت وجود نسبت بیش ازحد اسید ها با وزن مولکولی کم باشد که می تواند به علت فاسد شدن ( زنگ زدگی ) داخل تانک بالای سطح روغن باشد . مخصوصاً اگر روغن دارای رطوبت باشد.

باتوجه به اینکه رسوب درحالت سرد از روغن جدا و درحالت گرم در روغن حل می شود ، بنابراین جهت دستیابی به نتیجه واقعی آزمایش روغن ، نمونه برداری می بایست درحالت گرم صورت گیرد.

موارد کنترل ظاھری روغن:

١ – می توان روغن را درمقابل نور قراردارد و میزان ذرات معلق موجود درآن رامشاهده کرد.

٢ – درمورد ترانسفورماتور های باقدرت بالا و نصب شده درمراکز حساس ، می توان نمونه ای از روغن اولیه رانگ هداری کرد و رنگ آن را دراثر گذشت زمان کنترل کرد.

۳ – اگر رنگ روغن نارنجی شود ، احتمال وجود رطوبت درآن می باشد.

۴-  اگر رنگ روغن سبز باشد ، احتمال آسیب دیدن و سوختن عایق های سلولزی نظیرکاغذ ها وجود دارد.

۵ – تغییر رنگ روغن به طور ناگهانی نشان دھنده وجود عیب است ولی تغییر رنگ با گذشت زمان طبیعی است . انبارش روغن درانبار بهتر است بشکه ها بصورت افقی قرارگیرند تابه ھنگام بارندگی و یا بطور کلی در هوای مرطوب ،رطوبت ازطریق درپوش بشکه وارد روغن نشود ، اگر ترانسفورماتور یا روغن تا مدتی درفضای بازودرمناطق گرم درانبار های روباز قرارگیرند احتمال فساد روغن و خوردگی کاغذ دراثر جذب رطوبت وجود دارد، بنابراین می بایست روغن ترانسفورماتور یاروغنی که قرار است جهت تزریق به ترانسفورماتوراستفاده شود را آزمایش کرد تا از کیفیت آن اطمینان حاصل شود.

سرچشمه: ...............