یکی از روشهای خوب و مناسب جهت بررسی تحولات داخل ترانسفورماتورهای قدرت ، آنالیز گازهای موجود و محلول در روغن ترانسفورماتور می باشد ؛ این گازها از تنش های الکتریکی ، حرارتی و مکانیکی در داخل ترانسفورماتور تولید می شوند و معمولاً عبارتند از هیدروژن (H2) ، متان (CH4 ) ، منو اکسید کربن ( CO) ، دی اکسید کربن ( CO2) ، اتیلن (C2H4 ) ، اتان ( C2H6) ، و استیلن (C2H2 ) که اندازه و مقدار موجودیت هر یک از این گازها در روغن ترانسفورماتور بیانگر یک عیب ویژه ای در داخل ترانس قدرت است ( مطابق با استاندارد IEC 61599 ) و عدم توجه به میزان این گازها موجب خسارتهای مالی و جانی خواهد بود .
جهت اندازه گیری گازهای داخل روغن دستگاههای کوچک و بزرگ متفاوتی وجود دارد که در مدل های مختلف کار متشابهی را انجام می دهند . یکی از انواع این دستگاهها بروی خود ترانس نصب میشود که بصورت مداوم با روغن داخل ترانس ارتباط دارد و روغن را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد . از جمله کارایی های این نوع آنالیزر ها بررسی مداوم روغن تراسفورماتور و تجزیه وتحلیل گازهای موجود در ترانسفورماتور است که حتی زیر بار و در حالت برق دار کار می کند و تعبیه کنتاکت های کمکی جهت ارسال آلارم و هشدار به اتاق فرمان در زمان زیاد شدن این نوع گازها در روغن ترانسفورماتور است ، این دستگاهها در هر زمانی که اشکالی در ترانس بوجود بیاید حتی خیلی جزیی باشد با اعلام هشدار از وارد شدن صدمات بیشتر جلوگیری می کند .
یکی از دستگاههای متداول جهت نصب بروی ترانسفورماتورهای قدرت دستگاه آنالیز گاز هیدروژن و سنجش رطوبت است که در اغلب خطاهای داخل ترانسفورماتورها گاز هیدروژن تولید میشود ؛ رطوبت نیز یکی از خطاهای مخرب در روغن ترانسفورماتور و بروی عایق های آن است ؛ عمر عایق ها متناسب با میزان جذب رطوبت آنهاست و از طرفی با افزایش میزان رطوبت در نواحی با شدت میدان الکتریکی بیشتر موجب آستانه شروع تخلیه جزیی و افزایش شدت آن می شود و در نهایت باعث وارد شدن خسارات جدی به ترانسفورماتورهای قدرت می شود .
علاوه بر هیدروژن و رطوبت ، میزان منواکسید کربن که در اثر تغییرات در مواد عایقی در داخل ترانسفورماتور تولید می شود یکی از علایم افزایش حرارت نقطه ای در داخل سیم پیچ های ترانسفورماتور است ، میزان منواکسید کربن تولیدی میتواند نشان دهنده سطح وقوع تجزیه حرارتی سلولز باشد